Boktips til påske?

Av og til skal ikkje ei bok gjere meir enn å underhalde. Det gjer "Øya" av Victoria Hislop. Den underheld, varmar, rører meg djupt og opnar augene mine.

 

"Idet fortøyningstauet løsnet, fløy det gjennom luften og dusjet kvinnens bare armer med lette dråper av sjøvann. De tørket fort, og mens solen stekte ned på henne fra en skyfri himmel, så hun hvordan huden funklet i intrikate mønstre av saltkrystaller, som en tatovering av diamanter. Alexis var den eneste passasjeren i den lille, slitte båten, og idet de tøffet ut fra kaien i retning av den ensomme, ubebodde øya foran dem, grøsset hun ved tanken på alle de menn og kvinner som hadde reist dit før henne.

Spinalònga."

Slik startar historia om Alexis, som er på Kreta for å finne ut meir om si eiga historie. Når Alexis kjem til Plàka på Kreta, oppdagar ho øya Spinalònga, ei lita øy rett utanfor landsbyen. Dette er ei fråflytta øy som i mange år fungerte som koloni for spedalske - ein stad for vonde minner.  I Plàka får ho òg endeleg høyre historien som mor hennar har halde skjult i alle år. Vi får høyre om Alexis si oldemor, Eleni, og døtrene hennar. Vi møter ein familie som har vore heimsøkt av tragedier, krig og lidenskap.

Historien er rørande, på grensa til det sentimentale, men eg let meg likevel overbevise. Det er kanskje nettopp det som er styrken ved denne romanen, det at den ikkje kan la lesaren forbli uberørt. Personane smyg seg under huda på deg medan du les, samstundes som du fornemmer både fargar og lukter.

I tillegg til å vere ei rørande historie, formidlar forfattaren kunnskap om ein sjukdom som alltid har virka skremmande på folk - spedalskheit (lepra). Ein sjukdom der vi lett ser for oss deformerte kroppar og andlet fulle av byllar. Denne romanen viser at dei fleste som fekk denne sjukdomen, ikkje vart så hardt angrepne og at mange var i stand til å leve normale liv. Det verste var kanskje alle fordommane dei vart møtte med, og det at dei vart utstøytt av samfunnet.

Alexis si bestemor fekk lepra og måtte forlate mannen sin og dei to døtrene sine. Slik skriv forfattaren om avskjeden:

"Eleni kjempet for å mestre den knusende sorgen som bygget seg opp og truet med å overvelde henne. Hun kunne la den strømme fritt når hun var kommet vekk fra Plàka, men det eneste håpet noen av dem hadde i dette øyeblikket, var at hun klarte å beholde selvbeherskelsen. Hvis hu ga etter, ville det blfi så vondt for dem alle. De skulle skånes fra synet av moren som gikk sin vei, et bilde som kunne brenne seg inn i hukommelsen deres for bestandig. "

Mannen hennar, Giorgis, skulle ro henne ut med båten sin:

"Båten var klar, og mens hun nærmet seg, sto han med armene hardt foldet over brystet og bøyd hode. Han tenkte at hvis han sto slik, anspent og stiv i hele kroppen, kunne han betvinge de voldsomme sinnsbevegelsene og forhindre at de strømmet ut av ham som voldsomme, ufrivillige skrik av fortvilelse. (...) Men innvendig var han knust av sorg."

Når det gjeld «Øya», er det historia i seg sjølv og forfatteren si evne til å formidle den som gjer dette til ei god bok for meg. Ei bok som ikkje let meg sitte att i undring eller opposisjon, berre med ei kjensle av å ha  vore vekk  frå kvardagen ei stund, i eit anna land, i ei anna tid. «Øya» er ei tåreperse med truverd.  

Mange har sikkert lese boka allereie. Men om du skulle vere av dei som enno ikkje har fått lese boka, så veit du kva lektyre du skal ønske deg til påske!

(Jorid Mathiassen frå "Bok og samfunn" har vore inspirasjon til noko ev det eg har skrive)